Ander klimaat? Dan anders bouwen!

Het klimaat verandert. Klimaatadaptief bouwen is hot. Letterlijk ook, want de zomerse hitte die steeds
vaker voorkomt door het veranderende klimaat, moet bestreden worden. Helemaal in de stad kan de
temperatuur onaangenaam en zelfs gevaarlijk hoog oplopen. Door beton en stenen te vermijden, schaduw te creëren en opwarming op platte daken te minderen, veraangenaamt het wonen in de stad voor onze bewoners. Klimaatadaptief bouwen houdt behalve met hitte, ook rekening met langdurige droge en natte periodes, met flora en fauna, met storm. Lammert Kamphof, projectleider groen/grijs bij Nijestee, houdt zich bezig met klimaatadaptief bouwen.

Langdurige droge periodes, extreme hitte, langdurige natte periodes, extreme regenval (hoosbuien) en overstromingen, uitstervende diersoorten… er speelt van alles mee op het gebied van het klimaat. Lammert Kamphof geeft een voorbeeld: “Door de warmere zomers is er meer behoefte aan schaduw, dus planten we bomen. Die zijn pas over 20 jaar groot, maar we doen het wel. Dat hebben we jaren terug gedaan in De Wijert en Corpus den Hoorn; nú is daar schaduw. Ook voorkom je dat de stad opwarmt door minder beton en stenen toe te passen en meer groen. Bijvoorbeeld parkeerplaatsen die half-verhard zijn, waar gras op groeit. Ook groendaken helpen tegen de opwarming.”

Wie is Lammert Kamphof? Lammert is een gelukkig man. Omdat hij werkt bij de corporatie die voorop loopt met maatregelen tegen de klimaatverandering. Hij is bevlogen; hij ziet de noodzaak van zijn werk en zet zich er vol voor in. Hij is ook trots op wat er al bereikt is de afgelopen jaren. Jaren… want Nijestee steekt al heel lang energie in deze maatregelen. Lammert: “Er zijn maatregelen die we nemen, die misschien over 30 jaar een keertje goed uitkomen. Maar neem je ze niet, dan heb je over 30 jaar grote problemen.”

Veel maatregelen zijn nauwelijks zichtbaar. Lammert: “Onder een deel van weg in de Grunobuurt ligt bijvoorbeeld een fundering die halfopen is, die daardoor heel veel water kan opnemen. In Selwerd leggen we nieuwe parkeerplaatsen aan die net even iets lager liggen, waardoor er bij wateroverlast maximaal 25 centimeter water op komt te staan. De auto’s blijven heel, je hebt alleen laarzen nodig als je weg moet. En dat water loopt heel langzaam weer weg, zodat het geen overlast geeft. In de Vermeerstraat is een groenstrook aangelegd die heel veel water kan bergen. En de nieuwe bomen daar geven over een aantal jaren schaduw op de gevels.”

Het is allemaal nieuw, de maatregelen tegen klimaatverandering. Dat maakt het werk van Lammert interessant, en ook spannend. “Want je weet niet zeker of een maatregel werkt; het is veel uitvinden en uitproberen. Daarnaast is het ingewikkeld, omdat ook regels en wetten nieuw zijn en niet altijd aansluiten op de praktijk. Door de wetten en regels is er nu een enorme waslijst aan zaken waar we rekening mee moeten houden. Zo moeten we bijvoorbeeld volgens de regels van één plat dak én een blauw dak (wateropvang), én een groen dak (begroeiing, goed voor flora en fauna, maar ook tegen opwarming en voor wateropname), én een leefdak (dakterras), én een zonnedak met zonnepanelen maken. Dat kan natuurlijk niet. Gelukkig werken we goed samen met de gemeente en andere corporaties, dus komen we er vaak wel uit.

Tot het werk van Lammert horen ook maatregelen om ervoor te zorgen dat dieren en planten geen last hebben van bouwactiviteiten. Bij een nieuw- of verbouw moet een ecoloog van tevoren altijd onderzoeken of er bepaalde planten of dieren zijn die er last van kunnen hebben. En als dat betekent dat een mus een boom verderop een nestje moet bouwen, is dat geen probleem. Maar als je bijvoorbeeld huizen afbreekt waarin zich een broedkolonie van de beschermde meervleermuis bevindt, dan is dat andere koek. Dan moet je ervoor zorgen dat die kolonie een andere plek kan innemen. Dit gebeurt bijvoorbeeld in Selwerd, fase 2.

• Treslinglocatie: de afvoer van regenwater van de school, nieuwbouw en woningen gaat niet het riool in. Water sijpelt langzaam via de bodem naar een grote vijver.
• Bij de nieuwbouw in Selwerd en de Grunobuurt bouwen we daken die langdurig veel water kunnen vasthouden.
• In Kostverloren hebben we nieuwe woningen wat hoger gebouwd, tegen wateroverlast. Ook is er waterdoorlatende bestrating, zijn er bomen geplant voor toekomstige schaduw en is er een wadi aangelegd. Een wadi is een stuk groen dat iets lager ligt, zodat daar veel water naartoe kan stromen bij extreem weer.
• Bewoners van de flat aan de Goudlaan klaagden terecht over een saaie, grijze en hete parkeerplaats. We hebben zo’n 20 bomen geplant, graskeien gebruikt als bestrating en een watertuin (een wadi die is ingericht met planten die om kunnen gaan met hevige regenval) aangelegd. Resultaat: meer schaduw, minder hitte, betere wateropvang. En het ziet er véél mooier uit.
• In Corpus den Hoorn aan de Semmelweisstraat trachten we met eenvoudige middelen als hagen de windsnelheden onder het gebouw te verminderen. Ook bij Helix kijken we nu naar oplossingen om overlast door extreme wind te minimaliseren.

Lammert besluit: “Dit gaat over allemaal maatregelen die wij van Nijestee nemen. Ik zou zo graag zien dat bewoners ook zelf wat kunnen doen. Dat je inziet dat je met een groene tuin veel prettiger woont dan met een betegelde tuin. Want: koeler in de zomer en minder kans op wateroverlast. En dat er met bloemen in de tuin uiteindelijk meer vrolijk fluitende vogeltjes zijn. En dat je minder last van muggen hebt door zwaluwnesten te beschermen. Bewoners kunnen heel gemakkelijk zelf al dit soort maatregelen nemen. En Nijestee doet graag mee. Kijk naar de Goudlaan: als bewoners bij Nijestee aan de bel trekken, vinden ze op z’n minst een luisterend oor en de wil om mee te denken. En als het even kan, doen we ook mee. We staan open voor ideeën, bel me gerust!”